Kwaliteitsborging: wat zijn de taken van een kwaliteitsborger?

Met het intreden van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) staat er in de bouwwereld een hoop te veranderen. Eén van die onderdelen is het toezicht op bouwprojecten. Op dit moment toetst de gemeente of de bouw voldoet aan de bouwtechnische eisen vanuit het Bouwbesluit 2012. Met de Wkb komt dit per 1 juli 2022 te vervallen. Het Bouwbesluit wordt vervangen door het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Bovendien vindt de toetsing vanaf dat moment plaats door een onafhankelijke en deskundige kwaliteitsborger aan de hand van een kwaliteitsborgingsinstrument.

Kwaliteitsborgingsinstrument

Bij de toetsing van een bouwproject gebruikt een kwaliteitsborger een instrument, het zogeheten kwaliteitsborgingsinstrument. Het kwaliteitsborgingsinstrument wordt ontwikkeld door verschillende instrumentaanbieders. Op dit moment zijn een aantal aanbieders actief, bijvoorbeeld:

• KiK-Komo
• Technical Inspection Service (TIS)
• Woningborg Kwaliteits Instrument (WKI)

Aan het kwaliteitsborgingsinstrument zitten een aantal minimumeisen verbonden. De Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw (TloKB) beoordeelt of de instrumenten voldoen aan deze wettelijke gestelde eisen in de Bbl. Wanneer dit het geval is, wordt het kwaliteitsborgingsinstrument toegevoegd aan het register.

Onafhankelijke kwaliteitsborger

Een kwaliteitsborger mag niet zomaar aan de slag gaan. Ten eerste is het belangrijk dat een kwaliteitsborger onafhankelijk is. Dit betekent dat de kwaliteitsborger op geen enkele manier organisatorisch, financieel of juridisch betrokken mag zijn met het bouwproject. Hij moet objectief kunnen kijken naar de kwaliteit van het werk. Daarnaast kan een kwaliteitsborger pas gebruik maken van een kwaliteitsborgingsinstrument als hij hiervoor gecertificeerd is. De instrumentaanbieder toetst of de kwaliteitsborger voldoet aan de eisen die zij hebben gesteld. Mocht dat zo zijn, dan wordt de certificering vastgelegd in het register. In het register is per kwaliteitsborger opgenomen welk(e) instrument(en) hij mag toetsen.

Op dit moment zijn er al een aantal kwaliteitsborgers met certificering, bijvoorbeeld:

• Plan Garant
• gBou
• ZiN Kwaliteitsborging

Moet ik een kwaliteitsborger ook bij mijn kleine projecten betrekken?

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen geldt in eerste instantie voor bouwwerken in Gevolgklasse 1. Dat wil zeggen voor onder andere grondgebonden woningbouw, bedrijfspanden met meerdere verdiepingen, bouwwerken tot 20 meter hoogte en kleine fiets- en voetgangerstunnels en -bruggen. Voor deze bouwwerken moet dus een kwaliteitsborger worden ingeschakeld. Dit geldt ook voor vergunningsplichtige verbouwingen in Gevolgklasse 1.

Het inschakelen van een kwaliteitsborger hoeft, volgens het huidige plan, niet bij vergunningsvrije projecten en de overige Gevolgklassen in de bouw.

De kwaliteitsborger in de praktijk

Het inschakelen van een kwaliteitsborger gebeurt bij het aanvragen van de omgevingsvergunning bij de gemeente. De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen stelt dat de opdrachtgever zorg moet dragen voor de kwaliteitsborger. In overleg met de opdrachtgever kan ook de aannemer een kwaliteitsborger kiezen.

Na het verkrijgen van de omgevingsvergunning bekijkt de kwaliteitsborger of het bouwplan voldoet aan de bouwtechnische eisen van het Bbl.

Voordat de bouw van start gaat, moet de opdrachtgever aan de gemeente laten weten dat de uitvoering begint en wie de kwaliteitsborger is. De gemeente zal controleren of de kwaliteitsborger voor dit werk gekwalificeerd is.

Tijdens de uitvoering ziet de kwaliteitsborger erop toe dat alles volgens de voorgeschreven bouwregels wordt uitgevoerd. Mocht hij afwijkingen zien, dan meldt hij dit aan de aannemer. De kwaliteitsborger controleert of de aannemer de gemelde afwijkingen aanpast. De kwaliteitsborger mag de uitvoering stilleggen tot de aannemer weer voldoet aan de bouwtechnische eisen.

Bij de oplevering van het bouwwerk geeft de kwaliteitsborger een verklaring af aan de opdrachtgever. Hiermee geeft de kwaliteitsborger aan dat het bouwwerk volgens zijn oordeel voldoet aan de bouwtechnische eisen. De opdrachtgever dient deze verklaring te verstrekken aan de gemeente. Twee weken na deze verstrekking kan het gebouw in gebruik worden genomen.

Kortom: de kwaliteitsborger toetst gedurende het ontwerp, de realisatie en de oplevering van een bouwwerk. Hij doet dit aan de hand van het kwaliteitsborgingsinstrument.